Ebeveyn • 16 Temmuz 2019
Yazar: Elzem Güçlü Arslan - Psikolojik Danışman

EBEVEYNLİKTE SINIR KOYMA – ÇOCUĞUMUZA VE KENDİMİZE

Gittikçe yükselen ses tonumuz, sonu ünlemle biten ‘lütfen’ cümlelerimiz ve sonunu getirdiğimizde ana fikrini bizim bile unuttuğumuz uzun açıklamalarımız… Çoğu zaman tüm hepsinin nedeni çocuklarımıza bir şekilde sınır koyabilmek.

Peki nedir bu sınır koymak?

Ebeveynlerle çalışırken, sınır koyma konusunda çok umutsuz olduklarını gözlemlerim. Genelde konuşmalarımızın başında ebeveynler, her şeyi denediklerini, okudukları, duydukları tüm yöntemleri uyguladıklarını ama tüm bunların çocuklarında bir işe yaramadığını ifade ederler.
Aslında konu tam da budur.

Sınır koyma( ya da bunun adına her ne dersek) denenecek bir yöntem, uygulayıp işe yaramayınca vazgeçeceğimiz bir taktik olmamalıdır. Oturtulmaya çalışılan suni bir sistem de olmamalıdır. Arkasında bir felsefeyi barındıran bir duruş ve genel olarak benimsediğimiz bir tutum olmalıdır. Bunun için de öncelikle ebeveyn olarak kendi sınırlarımızı keşfetmek iyi bir başlangıç olabilir.

“Benim için kabul edilebilir ve kabul edilemez olanlar ne?”
“Kabul edilemez olmalarının benim için anlamı ne?”
“Beni tetikleyen ne?”

Örneğin, çocuğunuzun yalnızca bir abur cubur yemesinin sizin için kabul edilebilir; daha fazlasının ise kabul edilemez olduğuna karar verdiniz. Çocuğunuz ikinciyi her istediğinde öfkelendiğinizin farkına vardınız. Bu öfkenizin altında yatan şey kontrol ihtiyacınız mı yoksa çocuğunuzun sağlığına yönelik duyduğunuz kaygı mı?

‘İyi bir ebeveynin’ bu tür zararlı yiyeceklere sıcak bakmaması gerektiği düşünceniz mi; yoksa abur cuburlar ile ilgili olumsuz bir deneyiminiz mi sizi tetikliyor?

Bu sorular kendi sınırlarınızı fark etmek için minik bir başlangıç olabilir. Bu sorular doğrultusunda ortaya çıkacak olan cevaplar sonucu çocuğunuzu ilgilendiren belirli kararlar almak ya da ona bazı sınırlar koymak isteyebilirsiniz. Fakat o zaman bu sınırlar ve kararlar yalnızca sizin ihtiyaçlarınızı karşılayacaktır. Çocuğunuzun ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurmak için sorabileceğiniz başka bir soru daha var neyse ki:

“Çocuğum bu davranışı ile hangi ihtiyacını karşılamaya çalışıyor olabilir?”

Örneğin, çocuğunuz akşamları uyumak istemiyor fakat 21:00’de yatılması gerektiği yönünde bir anlaşmanız var. Çocuğunuz neden uyumak istemiyor olabilir? Sizinle yeterince zaman geçirmediğini mi düşünüyor yoksa odasında tek başına kalmak onu korkutmaya mı başladı?

Bu sorunun cevabını bulmak, sınır koymak için onlarca farklı taktik bilmenizden çok daha işlevsel olabilir. Cevabı bulduğunuzda ise çocuğunuzun karşılanan ihtiyacı istenmeyen davranışı ortadan kaldırmak için zaten yeterli olacaktır.

Sorunun doğru cevabını ve bunu nasıl öğreneceğinizi merak ediyor olabilirsiniz. Bu sorunun onlarca farklı cevabı olabilir. Cevabı öğrenmenin ise birkaç yolu vardır:

Çocuğunuza sorabilir, onu gözlemleyebilir ya da bir ebeveyn olarak içgüdülerinizin sesine kulak verebilirsiniz.