Ebeveyn • 26 Eylül 2017
Yazar: Elzem Güçlü Arslan - Psikolojik Danışman

ÇOCUĞUNUZA OKULA UYUM SÜRECİNDE NASIL YARDIMCI OLABİLİRSİNİZ?

“Artık evde biz yetemiyorduk. Okula başlamak için sabırsızlanıyordu. Her gün okula koşarak geliyor.”
“Ablası okula gittiği için kendisi de her zaman okula gitmek isterdi. Okula çok mutlu geliyor.”
“Sabahları evden çıkarken çok zorlanıyor, asla okula gitmek istemiyor.”
“Okul ile ilgili hiçbir şey anlatmıyor.”
“Pazartesi gününden itibaren tatile kaç gün kaldığını sormaya başlıyor.”
“İlk iki gün çok güzel gitti sonra ağlamaya başladı.”

Eğer yukarıdaki cümlelerden herhangi birini okuduğunuzda içinizden “Evet, aynen öyle!” diyorsanız, sizin de okula uyum sürecinden geçen bir çocuğun ebeveyni olduğunuzu söyleyebilirim. ☺
“Peki, okullar ve hatta öğretmenler bile aynı olsa neden bu süreç her çocuk için farklı?”
“ Bu süreci etkileyen unsurlar ne?”
diye soranlar için minik bir soru-cevap yazısı hazırladım.

1. Benim duygularım ve düşüncelerimin çocuğumun üzerindeki etkisi ne?

Annelere her zaman öncelikle kendi içlerinin rahat olması gerektiğini söylerim. Küçük kaygılı bir bakış, tutarsız davranışlar ya da çelişkili bir soru çoğu zaman annenin okula ya da öğretmene yönelik kaygısının çocuğuna yansıması için yeterli olur. Bir anne olarak okulun ve öğretmenin çocuğunuz için doğru yer ve kişi olduğundan eminseniz çocuğunuzun orada kendisini güvende hissetme olasılığı artar.
Çocuğunuz şu mesajı alır:
“Burası benim için güvenli bir yer. Bu öğretmen, yanında güvende olacağım bir öğretmen.”
Bu nedenle kendinize ilk önce şu soruyu sormanızı tavsiye ederim:
“Çocuğumun okuluna ve öğretmenine güveniyor muyum?”

2. Evimizdeki düzenin okula uyum sürecindeki etkisi ne?

-Evinde kurallar ve belirli sınırlar olan çocuklar okula başladıkları zaman kurallarla ilk defa karşılaşmazlar. Kuralların okula özgü olmadığını; evin de, oyun parkının, ya da yüzme havuzunun da kurallarının olduğunu bilen çocuklar okuldaki kuralları daha az yadırgarlar.
-Evde anne ve babasının sözünü kesmemesi ve konuşmak için onların sözünü bitirmeleri gerektiğini bilen bir çocuk için okulda arkadaşlarını dinlemek ya da sırasını beklemek çok daha kolaydır.

3. Çocuğumun öz bakım becerileri konusunda yeterli olmasının okula uyum sürecinde etkisi ne?

Çocuklar kendileri ile ilgili becerileri kazandıkça bağımsızlaşırlar. Bu kendi kendine yetebilme becerileri çocuğa yeterlilik duygusu kazandırır. Bu duygu ebeveynlerin olmadığı alanlarda kendilerini daha az kaygılı ve daha güvenli hissetmelerini sağlar. Bu nedenle diş fırçalama, tuvalet, el yıkama, ayakkabı giyme gibi öz bakım becerilerini kazanması için fırsatlar sunmaya özen gösterebilirsiniz.

4. Sosyal becerilerin okula uyum sürecindeki etkisi ne?

-Her çocuk oyun oynamayı sever fakat her çocuk oyun oynamak için nasıl bir iletişim başlatması gerektiğini bilemeyebilir. Çocuğunuzun akranları ile iletişime girebileceği sosyal ortamlar yaratmak, evde yapacağınız role-play çalışmaları çocuğunuza bir iletişimin nasıl başlatılacağı yönünde pratik kazanma şansı verecektir.
-Çocuğunuzun kendi fikirlerini sizinle paylaşabileceği ortamlar yaratın. Kendisini de ilgilendiren bir durum ile ilgili söz sahibi olduğu mesajını verin, fikrini sorun, dikkatlice dinleyin ve düşüncelerine saygı gösterdiğiniz mesajını verin. Aile içinde kazandığı bu beceriyi sosyal ortamlarda da devam ettirecektir.

5. Okul ile ilgili sorduğum soruların çocuğum üzerindeki etkisi ne?

Çocuğunuz okuldan geldiği zaman odaklandığınız şey o gün ne yediği, ne öğrendiği ya da kiminle oynadığı olmamalıdır. Bunları merak etmeniz oldukça kabul edilebilir olsa da soruyu sorma şekliniz çocuğunuza “Önemli olan sen değilsin okulda yaptıkların.” şeklinde bir mesaj verebilir. Bu nedenle işe kendi gününüz ile ilgili paylaşımlar yapmaktan başlayabilirsiniz. Daha sonra, soracağınız sorular davranışa yönelik değil duygulara yönelik sorular olmalıdır.

6. Okula gitmesi gereken günler konusundaki kararlı tutumumun okula uyum sürecindeki etkisi ne?

Her zaman söylediğim gibi çocuklar düzeni ve rutini severler. Çocuğunuzun okula yönelik bir rutin oluşturabilmesi için okula gideceği ve okulun tatil olduğu günleri bilmesi ve bu düzene uyması önemlidir. Yaşına uygun bir açıklama(bunu görsel hale de getirebilirsiniz) ile okul olan günleri netleştirebilir ve okul olan günlerde okula gitmesini sağlayarak bu rutine alışması için onu destekleyebilirsiniz. Özellikle küçük yaşlarda araya giren her günün çocukların düzenini bozduğu ve okula uyum sürecini biraz daha zorlaştırdığı bir gerçek.